Temporomandibular eklem ( TME, Alt Çene Eklemi ) alt çeneyi kafatası ile birbirine bağlayan dinamik canlı bir dokudur. Çene eklem bozukluğu çiğneme kaslarını tutan ağrı ve fonksiyon bozukluğu sendromudur. Çene eklemi bozuklukları, günümüzde yaygın bir kesimi etkisi altına almış durumdadır. Eklem yüzeyi ve disk arasındaki uyumun bozulmasından meydana gelmektedir.
Çene Eklemi Bozukluklarının Belirtileri
• Ağız açma sırasında ağrı hissi
• Ağız açıp kapatırken gıcırdama, klik, tıkırtı sesi
• Ağızı kısıtlı açabilme veya kilitlenme
• Boyunda ağrı veya sertlik
• Baş ağrısı (migren ağrısı ile karıştırılmamalıdır)
• Çiğneme sırasında ve yüzde hissedilen şiddetli ağrı
• Dişleri birbiri üstüne kapatırken hissedilen ağrı
• Çiğneme sırasında çenelerde çabuk yorgunluk hissi
• Genellikle sabahları kalkınca çeneyi açmada güçlük ve ağrı hissi
• Esnemede zorluk
• Kulak ağrıları ve kulaklarda çınlama, gürleme benzeri sesler, tıkanma ve basınç hissi
• Üst ve alt dişlerin birleşme şeklinde ani değişiklikler
• Yüz kaslarındaki hiperplaziye bağlı olabilecek yüzde asimetri
• Ağız açma sırasında çenede deviasyon (kayma)
Çene Eklemi Bozukluklarının Nedenleri
• Çene ya da eklem bölgesine gelen direkt travma (kaza ya da darbe sonucu)
• Tek taraflı çiğneme alışkanlığı
• Diş eksiklikleri
• Diş sıkma ve gıcırdatma
• Stres, depresyon vs.
• Fizyolojik olmayan diş kapanışı
• Eklemin gelişimsel defektleri( hipoplaziler vs.)
• Dejeneratif eklem rahatsızlıkları, osteoarthritis, artrozis
• Otoimmün hastalıklar, romatoid artrit, lupus
• Ortodontik bozukluklar
• Bilinmeyen faktörler
Eklem rahatsızlıkları konservatif veya minimal invaziv yöntemlerle tedavi edilemezse cerrahi yöntemlerle tedavi edilmesi gerekir. Mandibulada tumoral veya kistik lezyonlar TME yi tutabilir ve kemiğin geniş şekilde tahrip olmasına neden olurlar. Yeniden yapılanmanın ardından geniş bir rezeksiyon gerektirir. Hastanın kaburga greftleri titanyum plakalarla birlikte rekonstrüksiyon için kullanılır. Çene rekonstrüksiyonu ameliyatı çok zorlu bir ameliyattır. Sadece çok deneyimli cerrahlar TMJ rekonstrüksiyonu ameliyatı yapar.
Mandibulada tumoral veya kistik lezyonlar TME’yi tutabilir ve kemiğin geniş şekilde tahrip olmasına neden olurlar. Bazen geniş bir rezeksiyon gerektirir. Kimi zaman hastanın kaburga kemiğinden alınan greftler titanyum plakalarla birlikte rekonstrüksiyon için kullanılır. Çene rekonstrüksiyonu ameliyatı çok zorlu bir ameliyattır. Sadece çok deneyimli cerrahlar TMJ rekonstrüksiyonu ameliyatı yapar. Bu, çeşitli eklem değiştirme ameliyatıdır.
TMJ ANKYLOSİS CERRAHİSİ
Ağzı açamama nedenlerinden biri olan TME ankilozu kemiksel veya fibröz ankiloz olabilir. Aynı zamanda tek taraflı veya iki taraflı olabilir. Tek taraflı ankiloz, çenenin, ankilozan tarafa doğru sapmasına neden olur. İki taraflı ankiloz, ağız açıklığının ciddi şekilde kısıtlanmasına neden olur ve hastanın hem konuşması hem de yemesi etkilenir. Ameliyattan sonra eklemin erken mobilizasyonu ve egzersizler, eklemin fonksiyon görmesine ve reankilozu engellemeye yardımcı olur.